BENZİN ve LPG İNCELEMESİ

Etraftan bize sıkça "benzinli aracım var LPG taktırayımmı? " sorusunu duymaktayız. Esasen bu konuyu çeşitli konularda işin içine dizel motorlarıda katarak incelemiştik. Şimdi konu alanını daraltıp daha özel sorunlara değinerek LPG dönüşümünü inceleyeceğiz.

Yazımızda sübap ,segman,piston gömlek gibi çeşitli motor parçalarından bahsedeceğiz. Bu parçaların motordaki yerini ve işlevini bilmiyorsanız ,anlamak için buradaki videoyu izleyebilirsiniz. Benzinli bir motorun ısıl (termodinamik) ve aşınma mukavemeti hesapları doğal olarak benzine göre yapılmıştır. Soğutma tesisatı yine benzine uygundur. Biz LPG dönüşümü yaptırdığımızda fabrikanın yaptığı hesaplar geçersiz kalır ve çeşitli sorunlar oluşur. LPG benzinden daha hızlı alev alan ,benzinden çok daha az yağlama yapan(yağlama aynı zamanda ısının daha dengeli dağılmasını ve kolay atılmasını sağlar) ve bu sebeplerle yanma sonucu oluşan ısıyı yanma odasında belli yerlere odaklayan bir yakıttır. Isı odaklanmada en çok sürtünen yerleri ve çıkıntı oluşturan parçaları seçer. Avantajı ise kurum oluşturmaz ve çevrecidir.

Yanma odasında sürekli sürtünmeye maruz kalan ve çıkıntılar bulunduran parçalar vardır. Bunların başında sübaplar ve segmanlar gelir. Keza yeni nesil pekçok motorda piston kafaları yanma odasında türbülans oluşturarak yanma verimini artırmak için çeşitli geometrik girinti ve çıkıntılar barındırır. Bu tip piston kafalarının kullanıldığı motorlarda, piston kafalarıda LPG nin gazabında hedeftedir. Isı bu çıkıntılara odaklanarak aşınmayı artıracaktır.

Sübaplar	Düz bir piston kafası ve segmanları	Geometrik yanma odalı bir piston kafası

Eğer sıfır oto alıp LPG taktırmayı planlıyorsanız fabrika çıkışlı LPG li araçları seçin. Zira bu araçların sübapları ,sübap yatakları ,piston kafaları ve segmanları LPG yakıt için seçilmiş ,ısıya daha dayanıklı malzemelerden üretilmiştir. Bu sayede LPG nin olumsuzluklarını size yansıtmazlar.

Enjeksiyonlu motorlarda kullanılan sıralı sistem LPG kitleri ilk çalışmayı benzin ile yapar ve motor belli bir ısı değerini geçince LPG ye döner. Bu sayede motor aşınmalarını en aza indirirler. Karbüratörlü araçlarınsa manuel yapılmadığı sürece böyle bir şansı yoktur. Sıralı sistemli bir aracı kışın yakın mesafelerde kullanmak size fazla bir ekonomi sağlamaz. Araç LPG ye geçecek kadar ısınmadan varış yerinize varabilirsiniz. Bu hususlar aklınızda bulunsun. LPG kitinin ısı sensörünü değiştirerek daha erken devreye girmesi sağlanabilsede tavsiye edilmez zira motor aşınmalarını artırır.

LPG kuru ve hızlı yanan bir yakıt olduğu için motorda yukarıda bahsettiğimiz nedenlerden ötürü segmanlarınıza ,sübaplarınıza ve sübap yuvalarına ,duruma göre piston kafalarına ve segmanlarınıza zarar verecek ,aşınmaları artıracak hatta bazı durumlarda (yüksek devir kullanıyorsanız özellikle) erimelere neden olacaktır. LPG motorunuz için zararlıdır. Tek faydası kurum oluşturmayarak yağ ömrünü artırmasıdır.

Ayrıca aklınızda bulunsun şu an piyasada bulunan sıralı sistem LPG kitlerinin pek çoğu 4000 devir/dakika üzeri devirlerde enjektörlerini sürekli açık tutmaktadır. LPG enjektörleri bu devirin üzerinde daha hızlı açılıp kapanamadığından sürekli açık kalmaktadırlar. Yani 4000 devirin üzeri devirlerde LPG ekonomik olmaktan çıkabilmekte ve aşınmaları katlayabilmektedir. Karbüratörlü araçlarda böyle bir dert yoktur. Aşınmaları artıracağı kesindir ama enjektör barındırmazlar.

Ayrıca aklınızda bulunması gereken bir diğer faktörde şudur ,uzun kilometre değerlerince benzinle kullanılmış bir motorda benzinden ötürü yanma odasında kurumlar oluşur. LPG takıldığında bu motora kurumlar LPG tarafından yakılır. Yanan kurum parçaları aracınız katalitik konvertörlü ise konvektörü tıkayabilir. Katalitik konvektör pahalı bir parçadır. Aynı durum karbon clean işlemi içinde geçerlidir. Bu düşük bir ihtimaldir. Özellikle son yıllarda yakıt kalitesinin artması bu tip arıza ihtimalini düşürmüştür. Yinede ihtimal sıfıra yaklaşmamıştır.

Unutmadan LPG li bir motorda NNT Bor power kullanmak motor ömrünüze olumlu yansımalar yapacaktır. Tecrübe ile sabittir. Ürünün piyasada sahteleri dolaşmaktadır. Dikkatli olun.

Motorların LPG ye ne kadar dayanabileceği markadan markaya değişmektedir. Zira piyasada pek çok marka ve model motor bulunmaktadır. Eski tip düz piston kafasına sahip döküm motor bloklu motorlar (eski tofaş ford vs.) LPG için daha uygundur. LPG taktırmadan önce motorunuzun LPG ye uyumunu tecrübelerden faydalanarak uygunluğunu araştırın. Bir ortalama bir değer olarak 60.000 Km rektefiye ömrü biçeceğiz hesabımızda. Bu değer sizin kullanım alışkanlığınıza ,bakım şartlarınıza ve motor marka modeline göre değişecektir. 60.000 Km den sonra araç yağ yakmaya ,çekiş düşmeye ,yakıt artmaya başlayacaktır. Bu haldede bir müddet idare edebilirsiniz ,bu sizin titizliğinize ve beklentilerinize kalmış bir durum. Sıralı sistem araçlarda 60.000 km sonra ayrıca LPG enjektörlerininde değişmesi gerekecektir. Aşağıda tüm kar ve masrafları ele alan bir hesap yapacağız.

Benzinli bir aracta LPG dönüşümü yapacaksanız hesabınızı iyi yapın. Şöyleki bir LPG kiti size yaklaşık %40 kar sağlar. Benzini çok yakan araç LPG yide çok yakacaktır ama orana vurulduğunda %40 sabit kalacaktır. Eğer yılda 10.000 km yol yapıyorsanız kaba bir hesap yapalım. 2012 nin Eylül ayındayız bu makaleyi yazarken. Bu günün fiyatları ile benzinde km'de 34 Krş yakan bir aracımız olsun. Bu araca sıralı sistem LPG taktırmayı düşünelim. LPG bize km de 34x0,4= 140 Krş kar sağlayacaktır. 10.000 Km de yani bir yılda 10.000x0,14=1400 TL kar getirir. İlk takım ve muayene bedeli 1800 TL olsun. Bu hesaba göre LPG montaj ve muayene bedelini yaklaşık 15-16 ayda amorti edecektir. Karbüratörlü LPG sistemleri sıralı sistem LPG den fazla yaksada sıralı sistemde benzinde kullanıldığı için ek maliyet getirmektedir. Bu nedenle yakıtı aynı hesap edeceğiz. Rakamlar zamanla ve marka modele göre değişecektir ,bizim bu hesaplarda amacımız bir mantık oluşturmaktır. Rakamlar ortalamadır. 60.000 Km sonunda sıralı sistemde gaz enjektörlerinin değişeceği ,karbüratörlü araçlarda gaz beyninin değişeceği ön görülmüştür.

60.000 Km için Hesap Tablosu

Tabloda görüldüğü gibi LPG 60.000 km sonunda ciddi karlar bırakmaktadır. Motorunuzu yenilediğiniz halde elinize 5.000-7.000TL arası para bırakmaktadır. Burada kıritik husus bu parayı ne kadar sürede bırakacağıdır. Yılda 10.000 Km yapan bir kimseye bu para 6 yılda dönecektir. 6 Yıl sonundada toplu masraf açacaktır. Ancak yılda 30.000 Km yapan birisi için bu para 2 yılda dönüş sağlayacaktır. Artık karar sizin. Kendi ekonomik durumunuzu en iyi siz bilirsiniz. Yukarıdaki rakamlar ortalamadır. Aracınız BMW gibi parçası pahalı bir marka ise yada LPG ye uyumu yüksek bir motorsa hesap tamamen değişecektir. Keza son zamanlarda ömrü çok daha uzun gaz enjektörleri piyasaya sunulmuştur. Bizim amacımız bir mantık vermektir. Nihai hesabı kendi aracınız için kendiniz yapacaksınız.

LPG montajında en önemli husus işçiliktir. Montajı işçilikte kendisini ısptlamış firmalara yaptırın. İşçiliği kötü bir LPG dönüşümü başınızı çok ağrıtabilir. LPG dönüşümüzde işçilik LPG kiti markasından daha önemlidir unutmayın.

Kolay Gelsin.