MADENİ YAĞLAR :

Sitemizin temel amacı teknik konularda yeterli bilgi ve alt yapıya sahip olmayan okurlarımıza günlük hayatlarında kullanabilecekleri ,en azından kandırılmalarını engelleyici bilgileri vermektir. Bu nedenle sitemizin dilini olabildiğinie sade tutmaktayız. Bu bağlamda ilk başta madeni yağları kabaca tanıyalım.

Madeni yağlar petrol türevi yağlardır. İçlerinde (tüm marka yağlar için geçerlidir) oksidasyon engelleyici (paslanmaya karşı) ,korozyon (aşınma) en gelleyici ,temizleyici ,pas önleyici ,yanma önleyici çeşitli kimyasallar mevcuttur. Bu katkıların oran ve içeriğini yağın kullanım alanı belirler. Örneğin hidrolik yağlarında yağın havayı tutmasını önleyici katkılar vardır. Bunun nedeni yüksek basınçlarda yağın içerisinde çözülmüş olan havanın tepki vererek hacim değiştirmesini önlemektir.

Her tür mekanik cihazda yağlama son derece önemlidir. Yağlama ile metal sürtünmesi azaltılarak hem metal aşınması önlenir ,hem enerji tasarrufu sağlanır hemde sürtünme sonucu oluşan ısı azaltılır ve dağıtılır. Madeni yağ kullanımında gerek oto olsun gerek çeşitli makineler olsun yağın fabrika tavsiyesi doğrultusunda kullanılması gerekir. Bilinmiyorsa kullanılacağı alana uygun yağ seçilmelidir. Seçimde yağın kullanıldığı alandaki dönüş hızı ,yatak -şaft aralığı ve yatağa binen yük kritik hususlardır. Hız arttıkça yağ incelmelidir. Yatak şeft aralığı ve yük arttıkça yağ kalınlaşmalıdır.

Temelde madeni yağlar sentetik yağlar ve mineral esaslı yağlar olarak iki gruba ayrılır.

Sentetik yağlar kimyasal yollarla elde edilen yağlardır. Yüksek özellikli yağlardır. Mineral yağlar ise petrolün rafinasyonu ile üretilerek elde edilir. Kaliteli bir yağ amacına uygun kullanıldığı müddetçe köpürmez. Özellikle otonuzda sentetik yağları öneririz.

Madeni Yağların Ömrü : Madeni yağlar açık kaplarda bir yıldan fazla tutulmamalıdır. Açık kaplarda yağlar havadaki oksijen ve nemi çözerek kimyasal yapısını bozabilmektedirler. Bu nedenle arabanızda hiç kullanmamış olsanız bile her yıl motor yağını değiştirmenizi öneririz. Şanziman kapalı bir sistem olduğu için yağ değişimi ihtiyacı pek yoktur. Kapalı kaplarda saklanan yağlarda ise ömür son derece uzundur. Markadan markaya farklar olabileceği için rakam vermek istemiyoruz.

Madeni Yağlarda Vizkozite Sınıflandırması : Piyasada sık sık 10W40 ,10-30 gibi isimlendirmeler duyarız. Bu rakamlar yağın vizkozite sınıfını belirtir. Vizkozite sıvıların akmaya karşı gösterdiği dirençtir. Bir tür sıvı iç sürtünmesi değeridir. Yani rakam büyüdükçe halk ağzı ile yağ kalınlaşır ,küçüldükçe yağ incelir. Kolay anlamak için vizkozite değeri büyüdükçe yağ bal kıvamına doğru yoğunlaşır ,küçüldükçe ay çiçek yağı gibi akışkanlaşır.

Peki insanların örneğin 10-30 dedikleri ,SAE 10W30 yağ nedir. Bu rakamların anlamı nedir? SAE uluslar arası bir standarttır. W Winter yani KIŞ ı simgeler. Yağların sıcaklığa göre vizkozitesi -halk dili ile kalınlığı değiştiği için 2 farklı değer belirtilerek isimlenirler. Madeni yağlar ısı arrtıkça incelirler (vizkozitesi düşer) ,ısı düştükçede kalınlaşırlar. SAE10W40 motor yağı dediğimiz zaman "uluslar arası standartlara göre -20 derecede vizkozitesi en fazla 40 cSt,.çalışma sıcaklığında (yaklaşık 100C) ise en az 10 cSt olacan motor yağını anlarız. Biraz daha sadeleştirerek anlatmak gerekirse ;kış mevsimindeyiz ve motorumuz çok soğuk. Yağımız kalınlaşmış vaziyette. Bu şartlarda 10W40 yağın vizkozite değeri en fazla 40 cSt olmalıdır. Motor çalıştıkça ısındı ve çalışma sıcaklığına ulaştı. Motorumuz yer yer yaklaşık 100C sıcaklığa ulaştı. Yağımız bu sıcaklıkta inceldi. İşte tam bu anda vizkozitesi 10 cSt olmalıdır. Daha fazla incelmemelidir. Tabi bu 10W40 motor yağı için bir örnek.

Eski tip otolar genelde 10W40 kamyonlar 20W40 yani nesil benzinli otolar 5w30,10w30 ,yeni nesil dizeller ise 10w30,10w40 15w40 yağ kullanmaktadırlar. Dizel araçlarda turbo varsa tuboşarj uyumlu yağlar tercih edilmelidir. Motor kilometresi 150-200.000 Km yi geçince eğer motorda yağ eksiltmeleri varsa fabrika değerlerinin bir üstü kalınlıkta yağ kullanmak düşünülebirilir.

Hidrolik yağlari ,dişli yağları gibi sabite yakın sıcaklıklarda çalışan yağlar genellikle tek rakam ile belirtilir. 10 Numara -90 Numara gibi. Verilen rakam yine vizkozite indeksini belirtir.

Yağ Özelliğini Yitirmişmi? : Motorunuzda kullandığınız yağın özelliğini yitirip yitirmediğini anlamak istiyorsanız birkaç önerimiz olabilir. Normalde yağ değişimi km ye göre yapılır ancak biz km bilgilerini unuttuğunuzu varsayıyoruz. Öncelikle motor yağınızı yukarıda anlattığımız nedenlerden ötürü 1 yıl dolmadan değiştirilmesi gerekir. 1 Yıl dolmadı ise yağ çubuğunu çekerek motor yağından bir parçayı işaret ve baş parmağınızla sıyırın. Yavaş yavaş parmağınızı açın ,kalın yağ hemen kopmayacak ve iki parmağınız arasında sünecektir. Yağınız ömrünü doldurmaya başladıkça incelir ve iki parmağınız arasında hemen kopar. Yağ hemen kopuyorsa yağınızı değiştirin. Yağ 2-3 mm esniyorsa daha kullanabilirsiniz. Sonra parmaklarınızı biri birine sürterek yağın yağlama yapıp yapmadığına bakın.

Pek çok kişi yağın rengine aldanır. Oysa renk son derece yanıltıcıdır. Örneğin dizel bir araçta motorinin yamna özelliklerinden dolayı yağ hemen kararır. Henüz 1.000 km yapmış dizel bir aracın motor yağını kap kara görürsünüz. Bu yağ değiştirmeniz gerektiğini göstermez. Motorinin yanması ile ilgili bir husustur ve normaldir. LPG li bir araçta ise motor yağını 10.000km kullanmış bile olsanız sap sarı görebilirsiniz. Bu yağınızın iyi olduğunu göstermez. LPG yanma sonucu fazla artık oluşurmadığı için yağı kirletmez ,bu yüzden yağ sapsarı durmaktadır. Oysa özelliğini yitirmiştir. Motor yağı köpüklü ve beyaz çıkıyorsa bu çok tehlikeli bir durumdur. Motorunuzda su yağa karışıyordur. Hemen servise gidin. Km yapmayın. Yağ ve su motorda yüksek ısıda karıştığında beyaz -gri bir hal alır.

Yağ durumunu anlamada en sağlam yol yukarıda anlattığımız iki parmak yoludur.

Kolay gelsin.