5.Kaza Raporları
Hukuki problemlerin çözümü, tekrarının önlenmesi için alınması gereken tedbirler ile yaralanmanın derecesinin tespiti için düzenlenir.
İş yerlerinde genellikle hazır, basılı olarak bulundurulur.
Aşağıda belirtilen durumlar için mutlaka kaza raporu düzenlenmelidir.
- Hafif yaralama ile sonuçlanan kazalar,
- Ağır yaralanma ile sonuçlanan kazalar,
- Ölümle sonuçlanan kazalar,
- Yaralanma meydana gelmeyen kazalar
İLK KAZA RAPORU
MEYDANA GELEN OLAY
Cinsi
Yeri (İl, ilçe, semt ) : Tarih ve saat : PERSONEL KİMLİĞİ :
Ayakta tedavi : Hafif yaralı :
Ağır yaralı
Ölü
HASARA UĞRAYAN BİNA, TESİS, ARAÇ VEYA MALIN HASAR DERECESİ
Hafif hasar : Ağır hasar : Tüm hasar :
OLAYIN OLUŞ ŞEKLİ :
SONUÇ
Olay sonunda yapılan işlem
Alınan tedbirler
Olayla ilgili görüş ve teklifler
KAZA HAKKINDA BİLGİ ALINABİLECEK MAKAMLAR
Tel No :
Faks No :
Raporu düzenleyen
3.2. İkaz İşaretleri
Tutuşucu maddelere karşı ikaz
İnfilak edici maddelere karşı ikaz
Zehirli maddelere karşı ikaz
Taşıyıcı araçlara karşı ikaz
Tehlikeli elektrik gerilimine karşı ikaz
Tehlike yerine karşı ikaz
D.YANGIN
1. Yanma Olayı
Yanma, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan kimyasal bir olaydır. Yanma olayının oluşabilmesi için madde, ısı ve oksijenin (hava) bir arada olması gerekir.
2. Yangın Çeşitleri
A Sınıfı Yangınlar: Katı madde yangınlarıdır. Soğutma ve yanıcı maddenin uzaklaştırılması ile söndürülebilir.
B Sınıfı Yangınlar: Yanabilen sıvılar bu sınıfa girer. Soğutma (sis halinde su) ve boğma (karbondioksit, köpük ve kuru kimyevi toz) ile söndürülebilir.
C Sınıfı Yangınlar: Likit petrol gazı, hava gazı, hidrojen gibi yanabilen çeşitli gazların yanması ile oluşan yangınlardır. Kuru kimyevi toz, halon, 1301 ve halon 1211 kullanarak söndürülebilir. Elektrikli makine ve hassas cihazların yangınlarını da bu sınıfa dahil edebiliriz.
D Sınıfı Yangınlar: Yanabilen hafif metallerin ve alaşımların (magnezyum, Lityum, sodyum, seryum gibi) yanmasıyla meydana gelen yangınlardır. Kuru kimyevi tozlar bu yangınları söndürmede kullanılırlar.
Elektrik donanımlarının yanmasıyla oluşan yangınları ayrı bir sınıf içinde değerlendirmeyip C sınıfı yangınların içerisinde inceleyebiliriz. Bu tür yangınlara, elektrik akımı kesilerek müdahale edilmeli ve kuru kimyevi toz kullanılmalıdır.
3. Yangının Nedenleri
- Korunma Önlemlerinin Alınmaması
Nedenlerin başında yangına karşı önlemlerin alınmaması gelmektedir. Genellikle elektrik kontağı, ısıtma sistemleri, LPG tüpleri (evlerde kullanılan tüp gazları) patlayıcı-parlayıcı maddelerin yeterince korunmaya alınmamasından yangın çıkmaktadır. Özellikle büyük yerleşim alanlarında, konut ve iş yerlerinde çıkan yangınların büyük bir kısmı elektriğin ve LPG tüplerinin yanlış kullanımına dayanmaktadır. Elektrik enerjisi aksamının teknik koşullara göre yapılmaması da yangını oluşturan diğer bir sebep olmaktadır. Bununla birlikte kaloriferlerde ve soba ile ısıtma yöntemlerinde, bacaların temizlenmesi ve parlayıcı-patlayıcı maddeler için gerekli önlemlerin alınması halinde yangın afetinde büyük bir azalma olacaktır.
- Bilgisizlik
Yangına karşı hangi önlemlerin, nasıl alınacağını bilmemek ve bu konuda yeterli eğitimden geçmemek yangının önemli nedenlerindendir. Elektrikli aletlerin doğru kullanımını bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanlış yerleştirmek, tavan arasına ve çatıya kolay tutuşabilecek eşyalar koymak yangını davet eder. Yangının oluşumunu önlemek ve oluşan bir yangının söndürülmesini bilmek eğitim ve bilgilenmeden geçer. Bu sebeple yangını önlemeyi öğrenmek kadar, yangını söndürmede ilk müdahaleleri de öğrenmek gerekir.
- İhmal
Yangın konusunda bilgi sahibi olmak yeterli değildir. Söndürülmeden atılan bir kibrit veya sigara izmariti, kapatmayı unuttuğumuz LPG tüp (evlerde kullanılan tüp gaz), ateşi söndürülmemiş ocak, fişi prizde unutulmuş ütü gibi ihmaller büyük yangınlara yol açabilir.
- Kazalar
İstem dışı oluşan olaylardan bazıları da (kalorifer kazanının patlaması, elektrik kontağı gibi) yangına neden olmaktadır. Ancak kendiliğinden gelişen bütün olaylarda, başlangıçta yeterli önlemlerin alınmaması etkili olabildiği gibi bilgisizliğin de rol oynadığını görebiliyoruz. Temelde bunlar olmaksızın kazaların yol açtığı yangınlar da olmaktadır.
- Sabotaj
Yangına karşı gerekli önlemler alındığı halde bazı insanlar çeşitli amaç ve kazanç uğruna kasıtlı olarak kişi ve topluma ait bina ve tesisleri yakarak can ve mal kaybına neden olabilir.
- Sıçrama
Kontrol altına alınmış veya alınmamış bir yangın ihmal veya bilgisizlik sonucu sıçrayarak, yayılarak veyahut parlayıp patlayarak daha büyük boyutlara ulaşması mümkündür. Bu nedenle bu tür olaylara karşı dikkatli olmamız gerekmektedir.
- Doğa Olayları
Rüzgârlı havalarda kuru dalların birbirine sürtmesi ya da yıldırım düşmesi vb. gibi doğa olayları sonucunda da yangın çıkabilir.
4. Yangın Söndürmede Kullanılan Yöntemler
I- Soğutarak Söndürme
Su İle Soğutma: Soğutarak söndürme prensipleri içinde en çok kullanılandır. Suyun elverişli fiziksel ve kimyasal özelliği yanıcı maddeyi boğma (yanan cismin su içine atılması sonucu oksijeni azaltma) ve yanıcı maddeden ısı alarak yangının söndürülmesinde en büyük etken olmaktadır. Su, yangın yerine kütlesel olarak gönderileceği gibi püskürtme lansları ile de gönderilebilir.
Yanıcı Maddeyi Dağıtma: Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı bölünür, bölünen ısı düşer ve yangın yavaş yavaş söner. (Akaryakıt yangınlarında bu tip söndürme yangının yayılmasına neden olacağından uygulanmaz.)
Kuvvetli Üfleme: Yanan madde üzerinde kuvvetli olarak üflenen hava alevin sönmesine ve yanan maddenin ısısının düşmesine neden olmaktadır. Bu tip (soğutarak) söndürme ilkesi ile başlangıç yangınlarında başarıya ulaşılabilir. Büyümüş veya belirli boyutlara gelmiş yangınlarda kuvvetli üfleme yangına daha fazla oksijen sağlayacağından yangının büyümesine neden olur. Bu nedenle bu tür söndürmeler büyümüş yangınlarda kullanılmaz.
II- Havayı kesme
Örtme: Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb.) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarına örtü oluşturan kimyasal kullanılmaktadır.
Boğma: Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır.
Yanıcı Maddenin Ortadan Kalkması: Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kalkması sonucu yangının söndürülmesidir.
5. Söndürücü Maddeler
Su: Ateşi söndüren maddeler arasında en önemlisi sudur. Su özellikle A tipi yangınlar için (katı) mükemmel bir söndürücüdür.
Kum: Yanıcı maddelerin oksijenle ilişkisinin kesilerek söndürülmesinde kullanılır. Kullanma anında kumun yanıcı maddeyi tamamen örtmesi sağlanmalıdır.
Karbondioksit Gazı (CO2): Yanan maddenin üzerini kaplayan karbondioksit gazının, yanıcı maddeyi oksijensiz bırakarak yangının söndürülmesi olayıdır. Karbondioksit gazı genellikle çelik tüplerde, basınç altında sıvı halde tutulur. Bu gazla açık alanlarda ve hava akımının olduğu yerlerde yangının söndürülmesi oldukça zordur.
Kuru Kimyevi Toz: Yangın söndürmede kullanılan etkin maddelerden birisi de kuru kimyasal tozdur. Kimyasal tozlarla, cinslerine göre A.B.C. sınıfı yangınlar etkin bir şekilde söndürülebilmektedir. Aşırı sıcaklıktan (tahta, kumaş, araba lastiği gibi maddelerde) oluşan yangınlar, sıvıların (benzin ve türevleri) tutuşmasından çıkan yangınları ve yanıcı gazların (havagazı-doğalgaz vb.) basınç altında çıkmasından oluşan yangınların söndürülmesinde kullanılmaktadır.
Köpük: Köpük yanan yüzeyi tamamen kaplar. Bunun sonucu olarak da hava ile teması keser ve ayrıca soğutma özelliğinin bulunması nedeniyle de yangın söndürücü olarak kullanılır.
6. Yangın Önlemleri
Küçük bir yangın başlangıcının büyük alevlere dönüşmesini önlemek amacıyla yapıların projelendirme aşamasından itibaren, yangından korunma şartname ve yönetmeliklerine bağlı kalınması gerekir. Kurum, kuruluş ve iş yerlerinde yangını önleyici tedbirler iki kısımda ele alınır:
I. Yapısal Bakımdan Yangından Korunma:
- Yapılarda yanmaz veya yanması güç yapı malzemeleri kullanılmalı,
- Yangının yayılmasını önlemek amacıyla, yangın bölümleri oluşturulmalı,
- Dumanların yayılmasını önlemek için duvardan sızmalar önlenmeli,
- Yangına yüksek derecede dayanıklı yapı oluşturulmalı,
- Yangının etkilerinden korunmuş kısa kaçış yolları sağlanmalı,
- Ateşleyici ve yanıcı malzeme kaynaklarının ayrılmalı,
- Her an çalışabilecek durumda faal yangı söndürme cihazları bulundurulmalıdır.
II. Organizasyon Bakımından Yangından Korunma:
- İyi bir bina idaresi,
- Gerekli yasakların konulması,
- Sabit tesisatın sık sık kontrolden geçirilmesi,
- Yangınla savaş tatbikatının yapılması,
- Acil ışıklandırma sisteminin kurulması,
- Gereksiz yangın yükünün kaldırılması,
- Korunma sistemi ve planının düzenli kontrolünün yapılması,
- Düzenli bir şekilde alan tatbikatlarının yapılmasıdır.
7. Ev ve İş Yerlerinde Alınacak Önlemler
- Çatlak, hatalı inşa edilmiş veya dolmuş bacalar yangın nedeni olabilir. Bacalar devamlı temizlenmelidir,
- Tavan arası ve bodrumlar temiz tutulmalıdır,
- Yanıcı maddeler evinizin veya iş yerinizin uygun bir yerinde saklanmalıdır,
- Soba, kalorifer ve mutfak ocaklarından çıkabilecek yangınlara dikkat edilmelidir,
- Çocukların ateşle oynamalarına engel olunmalıdır,
- Sigara içilmemesi gereken yerlerde bu kurala uyulmalıdır,
- Kaynak ve kesme işlemlerinde çok dikkatli olunmalıdır,
- Elektrik donanımına ehliyetsiz kişiler el sürmemelidir,
- LPG tüplerinin bulunduğu mutfak ve banyolar sürekli havalandırılmalıdır,
- Yangına karşı korunmak ucuzdur. Evinizde ve iş yerinizde yangına karşı önlemler almak sanıldığı kadar pahalı değil, tam tersine ucuzdur. Üstelik yangına karşı korunma cihaz ve donanımları yüksek nitelikte ve sağlam olarak üretildikleri için uzun ömürlüdür ve yıllarca hizmet verebilirler.
Yangın Kapınızı Çalarsa
- Telaşlanmayınız,
- Bulunduğunuz yerde yangın ihbar düğmesi varsa ona basınız,
- İtfaiyeye telefon ediniz,
- Yangın adresini en kısa ve doğru şekilde bildiriniz,
- Mümkünse yangının cinsini (bina, benzin, araç vb.) bildiriniz,
- Yangını çevrenizdekilere duyurunuz,
- İtfaiye gelinceye kadar yangını söndürmek için elde mevcut imkânlardan yararlanınız,
- Yangının yayılmasını önlemek için kapı ve pencereleri kapatınız,
- Bunları yaparken kendinizi ve başkalarını da tehlikeye atmayınız,
- Görevlilerden başkasının yangın sahasına girmesine mani olunuz.
E. İŞ KAZALARINDA YAPILACAK HUKUKİ İŞLEMLER
- İş kazasının İşverene Bildirilmesi
İşyerinde meydana gelen iş kazasında, kazaya uğrayan çalışana ilk yardım müdahalesi yapılırken aynı anda hiç vakit geçirilmeden varsa kurum hekimi tarafından, yoksa idari kademeler aracılığı ile durum işverene bildirilmelidir.
İş kazasının iş yerinde idare ve iş güvenliği bürosu arasındaki bildirime iç bildirim denilmektedir.
İç bildirimin yapılması ile işverenin SSK ile temas kurmasının sağlandığı gibi, kazanın tekrarını önlemek için sebeplerin araştırılması ve tedbir alınmasına da imkân sağlanmaktadır.
- İş Kazasının İşveren Tarafından S.S.K' ya Bildirilmesi
4857 Sayılı İş Kanunu Madde 77, işverenler iş yerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne (SSK) bildirmek zorundadır.
SSK Kanunu Madde 27, İşverenin kasten veya ağır ihmali neticesi iş kazasının bu madde gereğince kuruma zamanında bildirilmemesinden veya kaza bildirim formunda yazılı bilginin eksik veya yanlış olmasından doğan ve ileride doğacak olan kurum zararlarından işveren sorumludur
İŞYERİ KAZA BİLDİRİM FORMU
Tarih.../.../...
Bölge Müdürlüğün Sicil No:
Unvanı:
İşçi Sayısı
Erkek
Kadın
Çocuk
Kaza Tarihi:
Kazanın Meydana Geldiği Bölüm:
Kaza Gününde İşbaşı Saati:
Kazanın ortaya Çıkardığı Takribi Maddi Zarar:
Adı ve Soyadı:
Sigorta Sicil No:
Kazazede veya Kazazedelerin
Yaşı:
İşe Giriş Tarihi:
Esas İşi:
Kaza Anında Yaptığı İş:
Kaza Sonucu ölü, yaralı sayısı:
Ağır
Yaralı
Uzuv Kayıplı
Hafif
Yaralı
Kaza Sonucu yaralanan işçilerden istirahat alanların sayısı
1 gün
1 gün
1 gün
Üç günden fazla veya açık istirahat
Kazanın Sebebi ve Oluş Şekli:
İşveren veya Vekilinin Adı ve Soyadı İmzası
3. İş Kazasında Yapılacak Hukuki İşlemler
Meydana gelen iş kazalarının sonuçlarına ilişkin hükümleri SSK Kanununu kapsamaktadır.
İş kazası ve meslek hastalığı sonucunda kazaya uğrayan kişinin mağdur olmaması için maddi zararının karşılanması gerekir.
Maddi yardım yapılabilmesi için iş kazasının geçici iş görmezlik, daimi iş görmezlik veya ölüm ile sonuçlanması gerekir.
Maddi Yardım Gerektiren Başlıca Ödeme Şekilleri:
- İlaç,
- Tedavi giderleri,
- Protez,
- Çalışılmayan süre için ücret,
- Cenaze masrafı,
- Eş ve çocuklara maaş bağlanması,
- Tazminatlardır.
İş kazası ve meslek hastalığı sonucu belirtilen bu ödemelerin yapılması, sosyal güvenliğin gereğidir.
İşçi sağlığı ile ilgili iş hukuku mevzuatını kavrayabileceksiniz.
F. İŞ GÜVENLİĞİ MEVZUATI
l.Kanunlar ve Yönetmelikler
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili T.C.Anayasası, 4857 Sayılı İş Kanunu, 506 Sayılı S.S.K Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Borçlar Kanunu, Türk Tabipler Birliği Kanunu, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, Çevre Mevzuatı, Sendikalar Kanunu gerekli mevzuatı içermektedir.
Bu kanunlara göre hazırlanmış tüzük ve yönetmelikler çalışma hayatımızdaki kuralları ortaya koymakta ve düzen sağlamaktadır.
KANUNLAR
Kanun No:
Kanun Adı
Resmî Gazetede Yayın Tarih ve Sayısı
2709 |
Anayasa 7 Kasım 1982 |
09.11.1982/17863 |
506 |
Sosyal Sigortalar Kanunu |
27.7.1964/11766 30.7.1964/11767 31.7.1964/11768 14.03.1992/21171 |
4857 |
İş Kanunu |
10.06.2003/25134 |
4841 |
Çalışma Bakanlığının Kuruluş ve görevleri hakkında kanun(864 Ekler) |
30.1.1946/1489 |
4947 |
Çalışma Sos. Güv. Bak. Sos.Güv.Kurumu Teşk. Görv. |
24.07.2003/25178 |
1593 |
Umumî Hıfzısıhha Kanunu |
6.5.1930/1489 |
1627 |
Umumî Hıfzısıhha Kanunu (Değişiklik) |
23.11.1972/14370 |
6023 |
Türk Tabipler Birliği Kanunu |
11.3.1954/8655 |
6309 |
Maden Kanunu |
11.3.1954 |
1580 |
Belediyeler Kanunu |
11.3.1930/1471 |
854 |
Deniz İş Kanunu |
29.4.1967/12586 |
6821 |
Atom Enerjisi Kurulması Hakkında Kanun |
17.3.1926/324 |
132 |
Türk Standartları Enstitüsü Kurulu Kanunu |
22.11.1956/10-11 |
3308 |
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu |
6.6.1986/3308 |
2821 |
Sendikalar Kanunu |
5.5.1983 |
2822 |
Toplu İş Sözleşmesi Grev Lokavt Kanunu |
5.5.1983 |
YÖNETMELİKLER
Sıra |
Yönetmeliğin Adı |
4857 sayılı İş |
Resmi Gazete |
Yürütme |
2.İş Güvenliği İle İlgili Kuruluşlar
Kanunlar bu görevi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı; a- İş Sağlığı ve Güvenliği Genel müdürlüğüne, b- Çalışma Genel Müdürlüğüne, c- SSK Genel Müdürlüğüne vermiştir
Ancak Sağlık Bakanlığının ilgili kuruluşları da kanunlar gereği meslek hastalıkları ve işçi sağlığı konularında çalışma yapmakla görevlendirilmişlerdir.
Milli Prodüktivite Merkezi, iş güvenliği konusunda her düzeyde (işçi, teknisyen ve mühendis) yaygın olarak seminerler düzenleyen, yayın ve döküm an hazırlayan kuruluşlardandır.
Ayrıca belediyeler, işçi ve işveren sendikaları, üniversiteler, basın ve yayın organları, iş adamları dernekleri, sivil toplum kuruluşları da iş güvenliği konusunda etkin görevli kuruluşlardır.
|