TOPRAKLAMA KAÇAK AKIM ÖLÇÜM CİHAZI ve KULLANIMI (MEGER)

Piyasada meger olarak bilinen "topraklama kaçak ölçüm cihazı" topraklama tesisatının yeterliliğini ,yada mevcut hattaki kaçakları ölçmeye yarayan bir cihazdır. Bir diğer ifade ile yalıtkanlık direnci ölçerler. Cihazda Megger marka dünya lideri durumunda olduğu için meger cihazı olarakta bilinir. Biz cihazın kullanımını dijital bir meger üzerinden anlatacağız. Elinizdeki cihaz analog ise bilmeniz gereken tek fark ölçüm değerini almak için okuyacağınız değerin skala üzerinde x15 ,x20 gibi belirtilen katsayısı ile skala değerini çarpmak olacaktır.

Meger cihazı 100 V ve üzeri gerilimler üretip hatta vererek ölçüm yapar. Gerilim değeri daha yüksek olan megerler daha isabetli ölçüm yapabilmektedir. Ayrıca doğru akım yada altarnatif akımla ölçüm yapılabilsede doğru akımla yapılan sonuçlar daha isabetli olmaktadır. Bu nedenle çoğu meger cihazı sadece doğru akımla ölçüm yapar.

Aşağıda bir meger cihazı görülmektedir.

Sarı ve Kırmızı kablolara kazıklar takılır. Kazıkların üzerinde ilave kablo çekmek için delikler vardır. Tek kazıkta kullanılabilir çift kazıkta. Çift kazık her zaman daha kesin sonuç verir. Kazıklar toprağa çakılmalıdır. Aralarında en az 5 m ,mümkünse 10 m mesafe olmalıdır. Yeşil kablo ve pensi ise ölçüm yapılacak hat yada cihaza bağlanır.

Meger Cihazı ile Topraklama Ölçümü : Topraklama hattının toprağa karşı ne kadar yalıtkanlık sağlandığını bu ölçümle anlarız. Önce hattın elektriği kesilir. Tüm lamba ve elektrik alıcıları açılır. Pirizlere bağlı cihazlar çıkarılırsa ölçüm daha hassas olur (cihazlarda kaçak olabilir) . Megerin iki kazığı yada kazıklardan biri toprağa saplanır. Kazıklar arasında en az 5 m,tercihen 10 m mesafe olmalıdır. Tek kazık kullanılacaksa ölçüm düğmesi 2P ,çifta kazık kullanılacaksa 3P ye getirilmelidir. Yeşil pens ise topraklama hattına bağlanır ve test putonuna basılır. Ölçüm biraz uzun sürebilir. Sonuç ekranda belirecektir.

Topraklama direnci topraklama levhasının yayılma direnci ile topraklama iletkeninin dirençlerinin toplamına eşittir. Topraklama levhasının yayılma direnci için aşağıdaki tabloları kullanabilirsiniz. Bu direnç toprağın cinsine göre değişir.

Topraklama direnci belli bir değerin üzerinde çıkarsa, kaçak anında sigortayı attırmaz ve insanların can güvenliğini tehlikeye sokar. Aynı zamanda büyük çapta enerji kaybına sebep olur. Günümüzde kaçak akım rölelerinin yaygın şekilde kullanılması sonucu bu sakıncalar en aza inmiştir. Topraklamanın direnci belli bir omaj değerinin üzerinde olursa, yapılan topraklama istenilen değerde koruma yapamaz ve insanların can güvenliği tehlikeye girer. Bundan dolayı topraklama yapılan tesislerde, mutlaka topraklama direncinin ölçülmesi gerekir. Topraklama direnci büyük çıkan işletmelerde yeni topraklama levhaları gömülüp veya topraklama kazıkları çakılıp biri birine paralel bağlanabilir. Yada daha nemli ve killi topraklara meyledilebilinir. İyi yapılmış topraklamada; faz ve toprak arası kısa devresinde, sigorta devreyi açmalıdır.

Yüksek gerilim tesislerinde çeşitli topraklama dirençleri için tavsiye edilen değerleraşağıya çıkarılmıştır.
İşletme topraklaması RB < 2 ohm
Koruma topraklaması RA Koruma düzeneğinebağlı olarak
Dengelenmiş şebekelerde RA < 2 ohm
Trafo merkezlerinde, direklerde RA < 4 ohm

AG ve YG bağlama tesisleri birleştirildiğinde RA < 1 ohm
Parafudr topraklama direnci RA < 5 ohm

Kablolar Arası Yalıtkanlık Direnci Ölçümü : İzolasyon direncide denir. Bu ölçüm izolasyonunuzda bir kaçak olup olmadığınıda bildirebilir. Tesisattaki tüm cihazlar ,ampuller dahil çıkarılır. Hat şebekeden ayrılır. Yeşil pens hattın bir ucuna ,sarı yada kırmızı kazıklar diğer ucuna dokundurulur ve test butonuna basılarak ölçüm yapılır. Yalıtkanlık direncinin değeri şebeke geriliminin 1000 katından küçük olmamalıdır. Yani: 110 Voltluk bir şebekede 110.000W , 220 Voltluk bir şebekede 220.000 W dan yüksek yalıtkanlık direnç değeri olmalıdır. Aynı işlem diğer iletkenler içinde tekrarlanır. Okunan değer yukarıdakibelirtilen değerden küçük ise tesisata enerji verilmeden tesisata ait tüm gereçler kontrol edilerek arızanın giderilmesi gerekir.

Meger cihazlarının bazıları ile kacak / toprağa akan voltajıda ölçebilmektedir.

Bazı modellerde ölçü aletinin uygulayacağı gerilimin seçilebileceği bir anahtar vardır. Bunun yardımıyla O.G. sistemleri için 5000V seçimi A.G. sinyal kabloları için 500V ve Alçak Gerilim güç kabloları için 1000V seçimi yaparak ölçüm yapabilirsiniz.

5000V uyguladığımız bir O.G. kablosunda kV başına 1MOhm bir değer okuyorsak; yani 6300V için 6,5MOhm gibi sistemin izolayonu iyi denilebilir. Bu bilgi çok pratik bir bilgi olup 25 derece sıcaklık için geçerlidir. Bu nedenle daha yüksek değerleri hedeflemek gereklidir.

Bunun yanın da Polarizasyon İndeksi dediğimiz ve çok tutarlı bir başka ölçüm mantığı var. O da testinizi her bir faz-toprak; ve faz-faz arası için 10'ar dakika süre ile tekrarlıyorsunuz. Ölçüm sırasında birinci dakika değerini not alıyorsunuz sonra her bir dakikada bir ölçün değerini not ederek 10 dakika sonra o faz için ölçümü neticelendiriyorsunuz. Sonuç olarak 10 uncu dakika değerini 1 inci dakika değerine bölüyorsunuz. Çıkan sonuç için:
a)1,0 dan küçük ise güvenilmez
b)1,0 ile 2,0 arası ise kararsız
c)2,0-4,0 arası ise iyi
4,0'dan büyük ise çok iyi demektir.

Kolay Gelsin.