AĞAÇ ve SARMAŞIKLAR BÜYÜME HIZLARI :

Değerli evdeteknik.com okuru, sitemize sık gelen ağaç ve sarmaşıkların büyüme hızlarına dair soruları yanıtlamak amacıyla bu makaleyi kaleme aldık. Esasen çam türlerini ,yaprak döken türlerini ve sarmaşıkları kabaca tanıttığımız sayfalarımızda bu konulara değinmiştik. Şimdi konuyu biraz daha açalım.

Öncelikle temel bir hususa değinelim. Pekçok kişi tüplü yada saksı fidan alıp bahçesine diker ve büyük bir merakla büyümesini bekler. Özellikle çam ağaçları gibi kazık kök sistemine sahip pek çok ağaçta bir türlü büyümez yada çok yavaş büyür. Sorun nerdedir diye düşünenlerin çoğu gübre ve hormonlara başvururki ağacı hızlı büyüsün. Bu işleri dahada karmaşıklaştırır. Oysa bu sonderece doğal bir durumdur. Şimdi sırasıyla bunun nedenlerini inceleyelim ;

1. Ağaçların bir kök-yaprak dengesi vardır. Tüm ağaçlar büyümede önceliğini köklere verir. Kökler belli bir hacme ulaştığında besini yapraklarına -filizlerine kaydırır. Tüpte saksıda yada çıplak kök aldığımız ağaçlarda bu kök-yaprak dengesi bozulmuştur. Fidanlıklarda düzenli kök budamalarından geçmiş ,geçmediysede kabına sığmaz hale gelene kadar bekletilmişlerdir. Bitkinin kök hacmi küçük olduğu halde çok fazla yaprağı vardır. Siz bu ağacı alıp diktiğinizde bitki neredeyse tüm gücünü köklerine verir ve ideal kök oranına ulaşana kadar filiz atıp büyümeye başlamaz. Bu nedenle yeni diktiğiniz fidan uzun süre geçse bile büyümeye bilir. Daha doğrusu o köklerine büyüyordur ve siz göremiyorsunuzdur. Yeteri kadar kök gelişimi sağlandığında fidan büyüme aşamasına geçecektir. Bu süre diktiğiniz fidanın boyuna ve türün genel karakteristiğine göre değişir. Bu aşamayı küçük fidanlar daha kolay ve kısa sürede atlatır. Ancak boylu fidanlarda süre uzayabilir. Bu süreyi kısa tutmak için kabı en büyük fidanı seçmeniz faydalı olacaktır.

2. Ağaçlarında insanlar gibi bir savunma mekanizması vardır. Siz fidanı dikerken fidanın köklerini rahatsız edersiniz ve ağaç tehlikede olduğunu düşünür. Fidanın hormon dengeleri değişir ve köklerinin rahatsız edildiği yıl kendini savunmak için gücünü köklerini geliştirmeye verir. Bu sorundan kurtulmanın yolu fidanı kışın bitki uyurken dikimi yapmak ve dikim sırasında çok dikkatli davranarak kökleri rahatsız etmemektir.

3. Ağaçlar fidanda olsa adaptasyonu çiçekler kadar kısa yapamaz. Fidanın yeni toprağına ,dikildiği yöne ,yeni ışık miktarına alışması biraz süre alır.

4. Meşe gibi bazı kazık köklü ağaçlar kökleri 1m derine inip gelişimini tamamlayana kadar çok yavaş boy atar. Bu süre türden türe ve türlerin alt cinslerine göre değişmekle birlikte boylu meşe için 7 yıl gibi uzun bir süre verebiliriz. Ancak kök gelişimi tamamlanığında birden hızla büyümeye başlarlar. Tohumdan filizlenmesine müteakip 7 yıl boyu 1,5-2 Metre boy yapan fidan kök gelişimini tamamlamasına müteakip yılda yarım metre ve fazlası boy atmaya başlar.

Şimdi kabaca bazı türlerin büyüme hızlarına not verelim. Verdiğimiz notlar yıllar içerisinde oluşmuş tecrübenin ürünüdür. Amacımız bir fikir vermektir. 5 Çok hızlı büyüyen ,4 Hızlı büyüyen ,3 Orta hızla büyüyen ,2 Yavaş büyüme ve 1 çok yavaş büyüme olsun. Ağaçların ideal sulama ,işık ve besin ihtiyacının karşılandığını var sayıyoruz.

Tür ; Büyüme Hızı(5 Çok Hızlı, 1Çok Yavaş)

Ardıç ; 1 (su sorunu çözülürse 2)

Kızıl Çam ; 4 (Derin toprak bulursa)

Sarı Çam ; 3

Kara Çam ;2

Sedir ; Başlarda 2, Sonrası 3

Dağ Çamı ;1 (Bodur bir türdür)

Fıstık Çamı ; 3

Arizona Servisi (mavi servi) ; 4

Mavi Ladin ; 1

Batı Ladini ; 2

Göknar ; 3 (uygun rakım ve iklimi bulamazsa yavaş büyür)

Serviler ; 3-4

Mazı ; 3

Melez Çam ;2

Sekoya ; İlk 10 yıl 1-2 ,10 Yıl sonrası 4

Huş ; 3-4

At Kestanesi ;3

Ailanthus ; 4-5

Gülbirişim ;2

Erguvan ; 2-3

Akça Ağaç Türleri ; 3-4 (Türün çok sayıda alt türü vardır ancak genel olarak hızlı büyürler.Renkli yapraklı olanları daha yavaş büyür)

Kara Ağaç ; 3

Meşe ; Bodur türleri için 1-2 ,Diğer Türleri başlangıçta 2 yaş ilerlediğinde 3(Çok değişik alt türleri vardır,Söylemimiz çok bilinen türler içindir. Tüylü meşe ,bodur meşe ,boylu meşe gibi Türkiyede sık karşılaşılan türler gibi),

Diş Budak ; Tabanda su bulursa 4, bulamazsa 3

Okaliptus ; 5

Kavak Türleri ; 4

Akasya ; 4

Ihlamur ; 3

Hedera ; Başlangıçta 2 sonradan 3-4

Amerikan Sarmaşığı ; 4

Duvar Sarmaşığı ; 5

Hanımeli ;2

Şimdide büyümenin hızlanması için neler yapabileceğimizi araştıralım. Öncelikle ağacınızın türü ve genetik yapısı hızlı büyümeye meyilli ise hızlı büyür, değilse yavaş büyür. Türleri kendi içinde karşılaştırarak elimizden neler gelebileceğini inceleyelim. Mesela yavaş büyüyen bir ardıç fidanı varsın yine yavaş büyüsün ama diğer ardıçlardan hızlı büyüsün gibi. Bu konu esasen çok daha geniş bir konu olsada biz genel ve önemli hususlara kabaca değineceğiz.

İlk yapılacak iş fidan çukurunu geniş tutmak ve toprak türüne göre ve ağacın isteklerine göre değişmekle birlikte genel olarak 1/3 ortam toprağı, 1/3 yanmış hayvan gübresi ve 1/3 dere kumu ,imkan varsa bir miktar leonardit karışımı ile çukuru doldurup fidanı dolgu toprak içerisine dikmektir. Bu ağacınızın adaptasyonunu hızlandırır ve en tehlikeli yıllar olan ilk iki yılını sorunsuz atlatmasını sağlar.

İkinci olarak yılda 3-4 defa humik asit ile sulamak ağacımızın kök gelişimini hızlandıracaktır.

Çamlar gübreden pek hoşlanmazlar. Ancak toprağınız çok fakirse ve dolgu toprağı hazırlamamışsanız NPK16 16 16 kompozit gübre kullanabilirsiniz.

Dikim esnasında tabana fosfor gübresi karıştırırsanız ağacınız kök gelişimini daha kısa sürede ideal oranlara getirecek ve hızlı büyüyecektir.

Yaprak döken türlerinde budama büyüme hızı için çok önemlidir (Çamları budamayın). İlk baharda budamayı ihmal etmeyin. Fidanın boyu 1,5 metreyi geçince uç sürgününü keserseniz gücünü köklerine vererek kuraklığa daha dayanıklı olur ve daha şekilli büyür.

Kolay gelsin.